Jeśli ktoś spotkał się choć raz z projektami „Pożaru w Burdelu” zapewne miał dość konkretne wyobrażenie o spektaklu zamykającym w czwartek pokazy Nurtu OFF tegorocznego Przeglądu Piosenki Aktorskiej. I to wyobrażenie prawdopodobnie miało pokrycie w tym, co żeński odłam Pożaru, występujący pod nazwą Żelazne Waginy, pokazał w swoim spektaklo-koncerto-performansie „Cześć i chwała bohaterkom”. Znajomość estetyki, którą posługuje się reżyser Michał Walczak zupełnie nie odbiera jednak przyjemności bycia zaskakiwanym przez irracjonalne zwroty akcji, groteskowe teksty oraz abstrakcyjnie ukazywanie absurdów polskiej rzeczywistości. Szczególnie, gdy towarzyszy temu bardzo widowiskowa energia aktorek.
Monika Babula, Karolina Czarnecka, Ada Fijał i Agnieszka Przepiórska dwoiły się i troiły na scenie, wcielając w niezliczone postaci i realizując kolejne szalone epizody przewidziane w scenariuszu. W spektaklu znalazło się miejsce na skomentowanie tak wielu wątków i tematów ze społeczno-politycznego życia, że jeśli ktoś ostatnie miesiące spędził w puszczy i nie śledził wydarzeń z pierwszych stron gazet, po obejrzeniu „Cześć i chwała bohaterkom” jest właściwie na bieżąco. Była więc walka w obronie dzików, która sprowadza się do świadomej i odważnej decyzji, jaką jest „wstawienie dzika na profilowe na fejsie”. Przez zakon Sióstr Opętanek poprowadzona została natomiast edukacja seksualna. Czasem odzywał się też głos Duszpasterza Hipsterów.
Wyjściowym motywem tego przedstawienia było przywracanie tytułowej czci i chwały bohaterkom – zapomnianym w patriarchalnie utkanej historii dziejów kobietom walczącym o niepodległość, wolność i swoje prawa wyborcze. Żelazne Waginy odkrywają istnienie legendarnego zespołu Żelazne Podwiązki, których frontwomanką była Maria Skłodowska-Curie. Przedstawiając alternatywną wersję przeszłości, aktorki „Pożaru w Burdelu” opowiadają o tworzeniu przez polską noblistkę instrumentów muzycznych i nagrywaniu płyt z gatunku feministycznego punk-rocka. Opowieść o prekursorkach tego nurtu pozwala członkiniom współczesnego zespołu przywrócić wiarę w sens ich działalności, by ruszyć do kolejnych walk w obronie kobiet. Plątaninę wątków dodatkowo urozmaica rekwizyt w postaci czarodziejskiej parasolki, która przenosi artystki w czasie i przestrzeni, dzięki czemu mogą znaleźć się w Japonii, gdzie wcielają się w postaci gejsz, a także w okresie Powstania Warszawskiego, by nawiązać do motywu przebierających się za mężczyzn kurierek. Jednym z wyjściowych elementów fabuły jest również przekształcenie się zespołu w disco-punkową grupę Landryny, na potrzeby wzięcia udziału w Konkursie Piosenki Reżimowej w Hardkorowie (w którym dziewczyny oczywiście wygrywają).
Czy ta wybuchowa mieszanka jest chaotyczna, czasem pozbawiona sensu lub niezrozumiała? Owszem. Czy spektakl przez to jest zły? Absolutnie nie. Z dużą przyjemnością można oglądać karkołomne wysiłki czterech aktorek, które usiłują nadążyć za własnymi koncepcjami (same często ironicznie komentując wybór takiej estetyki i dynamiki teatralnej), a przy tym profesjonalnie i bezbłędnie wykonują piosenki oraz aktorskie, komediowe etiudy. Żartując z nurtu OFFowego doskonale wpisują się ze swoim absurdalnym humorem i przełamaniem mainstreamowych konwencji do tego gatunku, czerpiąc z ciągłego mieszania stylów i polegając na zaskakiwaniu widzów. Dzięki charyzmie całej czwórki Żelaznych Wagin nie jest konieczne dodatkowe komplikowanie spektaklu scenografią czy rekwizytami. Pojawia się kilka przedmiotów wykorzystywanych w poszczególnych epizodach oraz kostiumy, których zmiany mają przede wszystkim podkreślać sceniczny chaos panujący w projekcie, ale dziewczyny doskonale radzą sobie mając do dyspozycji wyłącznie teksty i bogaty warsztat wokalno-aktorski. Choć trzeba przyznać, że wyświetlane za ich plecami memy autorstwa Marty Frej stanowią ciekawy i istotny komentarz do wydarzeń rozgrywających się w „Cześć i chwała bohaterkom”, a także minimalnie porządkują wątki.
40. Przegląd Piosenki Aktorskiej
Nurt OFF: „Żelazne Waginy 2: Cześć i chwała bohaterkom”
Scenariusz i reżyseria: Michał Walczak, występują: Monika Babula, Karolina Czarnecka, Ada Fijał, Agnieszka Przepiórska
Premiera: 28.03.2019
Fot. Tomasz Walkow